De meerderheid van de jongeren van 12 tot 25 jaar ervaart hun gezondheid als goed of zeer goed. Maar is onze generatie wel zo gezond als de meeste jongeren denken? Zenzi en Keesje zijn bij de conferentie van de Gezonde School in de Johan Cruijff Arena geweest om dit te ontdekken. Check de video hieronder.
Hoe gezond zijn wij?
82 procent van de jongvolwassenen van 18 tot 25 jaar gaf in 2023 aan dat hun gezondheid goed of zeer goed is. In 2020 was dit nog 91 procent. Zij beoordeelden hun gezondheid de laatste jaren minder vaak als zeer goed en gaven juist vaker het oordeel: ‘gaat wel’. Sinds 2021 zijn er meer jongeren met zowel fysieke als psychische klachten. Dat meldt het CBS in de Landelijke Jeugdmonitor op basis van cijfers uit de Gezondheidsenquête.
Overgewicht
In 2023 had 11,3 procent van de 4- tot 12-jarigen en 12,2 procent van de 12- tot 16-jarigen overgewicht. Onder de 16- tot 20-jarigen is het percentage jongeren met overgewicht 18,9 procent in 2023. Het percentage leerlingen dat op dieet is, is aanzienlijk lager dan de percentages leerlingen die te dik zijn. In zowel basis- als voortgezet onderwijs zegt circa 7,7 procent van de leerlingen een dieet te volgen. Veel mensen vragen zich af of overgewicht echt zó erg is. Wat maakt een vetje meer of minder nou uit?
Het antwoord op de vraag of overgewicht echt zo ernstig is als wordt gezegd, is heel simpel: ja.
Natuurlijk is ieder lichaam is anders gebouwd, maar overgewicht kan al snel gevaarlijk worden. Overgewicht, met name ernstig overgewicht (obesitas) is een risicofactor voor verschillende ziekten en aandoeningen. Overgewicht geeft een groter risico op verschillende soorten kanker, zoals darmkanker en nierkanker. Ook geeft het een verhoogd risico op verschillende hart- en vaatziekten en metabole aandoeningen. Ernstig overgewicht leiden kan tot menstruatiestoornissen en onvruchtbaarheid bij zowel mannen als vrouwen. Daarnaast hebben mensen met overgewicht een verhoogd risico op vroegtijdige sterfte, meldt Volksgezondheid en Zorg.
Roken en vapen
Naast overgewicht zijn er nog vele andere factoren waardoor mensen ongezond zijn. In de afgelopen drie jaar zijn vapes mega populair geworden, vooral onder jongeren. Inmiddels zijn vapes verboden in Nederland. Uit veel vapes komen giftige stoffen en verslavendere nicotine dan uit een heel pakje sigaretten. Nicotine verstoort de ontwikkeling van hersenen en dat is onherstelbaar. 21,7 procent van de 12- tot 25-jarigen gebruikte in het afgelopen jaar een vape, zegt Volksgezondheid en Zorg. Dat is bijna een kwart van de jongeren.
Slaaptekort
“Bijna 60 % van de jongeren tussen de 14 en 18 jaar slaapt te weinig. En dat is funest voor hun fysieke én mentale gezondheid”, weet Anneke Vandendriessche, onderzoekster aan de UGent bij haar onderzoek naar slaaptekort bij jongeren. Jongeren tussen de 14 en 18 hebben 8 á 10 uur slaap per nacht nodig. Door de verstoorde hormoonproductie tijdens de puberteit worden ze van nature later moe. ’s Avonds produceren we melatonine, een hormoon dat ons moe maakt en dat ervoor zorgt dat we goed en diep slapen. Maar bij jongeren komt de productie van dat hormoon pas laat op de avond op gang. Dat is een puur lichamelijk proces, dat hebben ze dus zelf niet in de hand. Helaas past de maatschappij zich daar niet aan aan. Als je 7 bent, start de school om 8.30 uur en als je 17 bent, start de school óók om 8.30 uur. Die 17-jarige wordt dus later moe, maar moet nog steeds even vroeg opstaan.”
Wat kunnen we doen?
Als jongeren wil je alles ontdekken. Dat hoort bij de leeftijd en is volkomen normaal. Natuurlijk ga je naar feestjes en gebruik je alcohol en/of andere middelen, en kijk je toch nog één aflevering van je favoriete serie als je eigenlijk beter naar bed kunt gaan. Hoe kunnen wij als jongeren er dan toch voor zorgen dat we én kunnen genieten van een lekker wijntje en een vette hap, maar wel gezond blijven? Hier zijn wat tips voor jou:
- Blijf in beweging. Voldoende bewegen heeft invloed op het gewicht en verbetert de motoriek. Ook is het goed voor de ontwikkeling van de hersenen en de mentale gezondheid, onder andere omdat bewegen stressregulatie verbetert. Daarnaast gaat beweging chronische ziektes tegen, zoals hart- en vaatziekten, diabetes en overgewicht.
- Eet gezond en evenwichtig. Denk bijvoorbeeld aan voldoende fruit, groente en volkoren producten. Kies gezonde voedingsmiddelen en beperk je inname van sterk bewerkt voedsel, zoals koek, chips en frisdrank. Op die manier krijg je voldoende voedingsstoffen binnen. 3 maaltijden per dag zijn genoeg.
- Let op de regelmaat van je slaappatroon. Eigenlijk is het het best om altijd dezelfde uren aan te houden. Door die regelmaat voelt je lichaam vanzelf dat het tijd is om te slapen. Maar omdat dat voor jongeren moeilijk haalbaar is, wordt het advies gegeven om het uitslapen in het weekend te beperken tot maximum 2 uur extra. Als je in de week opstaat om 7 uur, probeer dan in het weekend niet langer dan tot 9 uur te slapen.
- Neem de tijd om te ontspannen. Momenten van ontspanning geven je hersenen rust. Je hersenen krijgen hierdoor de tijd om te herstellen. Wanneer je dit goed doet, zit je beter in je vel, ervaar je meer energie en meer focus. Ontspanning is voor iedereen anders. De ene persoon haalt veel rust uit het lezen van het boek of het kijken van een film, en de ander ontspant het best door de hele nacht te dansen in de club. Vind iets wat bij jou past.
- Matig je schermtijd. Lichamelijke klachten komen veel voor, bijvoorbeeld last van rug, nek, vingers of ogen. Een telefoon heeft ook psychische gevolgen. Denk aan een opgejaagd gevoel, stress, depressieve gevoelens en angsten.
Klik op de video hieronder om een kijkje te nemen bij de conferentie van de Gezonde School in de Johan Cruijff Arena. Best grappig hé? De Gezonde School, maar geen enkele jongere in zicht.
