Er is een nieuwe actie gaande in het land van de Nederlandse influencers: influencers met slechte bedoelingen willen nog wel eens misbruik maken van hun platform door producten of ideeën aan te smeren aan hun volgers die helemaal niet goed voor je zijn. Vanaf vandaag, 24 februari, wordt iedereen aangemoedigd om een kogelvis-emoji te reageren onder een post die volgens hun misleidend is.
De actie is tot stand gekomen door de Reclame Code Commissie (RCC).
De RCC is met deze actie begonnen zodat je op een laagdrempelige manier die toch opvalt kan aangeven of iets mogelijk misleidend is. Hoe meer meldingen er gemaakt worden door mensen, hoe meer influencers er door de mand vallen. Zo wordt de groep van influencers met slechte bedoelingen steeds kleiner. En wil je er echt een officiële melding van maken? Dan kun je een signaal afgeven via reclamecode.nl
Bad influencers
Afgelopen najaar lagen de influencers opnieuw onder vuur en werden de regels opnieuw aangescherpt: influencers als Monica Geuze en Enzo Knol kregen van de RCC een tik op de vingers. Beiden hadden niet gemeld dat het product dat zij aanprezen onderdeel was van een commerciële samenwerking.
“De laatste vijf jaar zetten bedrijven influecermarketing veel vaker in om hun producten te verkopen, ofwel via eenmalige samenwerkingen of via langdurige sponsorships. Het geld dat omgaat in influencermarketing is wereldwijd sinds 2019 meer dan verdubbeld. Influencen wordt steeds meer als businessmodel en als beroep gezien. De professionaliteit is ook toegenomen,” zegt Joris Demmers weten, marketingdocent bij de Universiteit van Amsterdam tegen RTL nieuws.
Niet alleen volwassen platformen belichten het nieuws over de influencers, maar juist ook nieuwsplatformen speciaal voor kinderen zoals het NOS Jeugdjournaal heeft er een item over gemaakt. Vooral kinderen zijn makkelijk te beïnvloeden en zitten de hele dag op platformen als Instagram en TikTok, waar de meeste influencers actief op zijn. Het jeugdjournaal interviewt regelmatig kinderen in de klas of maakt gebruik van de desbetreffende leraar om de kinderen te ondervragen over een onderwerp wat ze aan gaat. Zo ook in dit YouTube filmpje van 4 maanden geleden, waaruit blijkt dat kinderen het helemaal niet zo makkelijk vinden om te ontdekken of iets nou reclame is of niet.
Maatregelen
Eén van de meest voorkomende maatregelen voor influencers is dat ze een fikse boete opgelegd krijgen als ze zich niet aan de regels houden van reclame maken op hun platform. Die boete kan zelfs oplopen tot een paar ton. Het Commissariaat voor de Media controleert of influencers niet stiekem reclame maken. ‘De kijker moet dus weten wanneer hij kijkt naar een reclameboodschap. En dan weten ze dat de influencer bijvoorbeeld betaald is om een bepaald product daar heel positief over te praten en dan kunnen ze voor zichzelf beslissen ‘oh, ik ben het daar mee eens.’ Of ‘Wacht eens even, misschien is die persoon wel heel positief daarover omdat ie reclame daarvoor maakt en daarvoor is betaald’,” meldt Britt van Zuijlen van het Commissariaat voor de Media.
Op de website van het NOS Jeugdjournaal verschijnen ook regelmatig polls waar kinderen op kunnen stemmen. Ook voor dit item was er een passende poll, de resultaten waren als volgt: de vraag voor de poll is ‘Zie jij vaak filmpjes waarin influencers (youtubers/tiktokkers) reclame maken? 64% van de stemmen had ‘ja’ geantwoord (1670 stemmen) tegenover 36% met ‘nee’ (938 stemmen). De RCC wilt er een stokje voor steken dat influencers in het vervolg niet meer onopgemerkt reclame kunnen maken. De nieuwe, strengere maatregelen lijken tot nu toe te werken: niemand wilt een flinke boete van een paar ton aan z’n broek hebben hangen. Influencers denken nu wel twee keer na voordat ze stiekem reclame maken.
