Afgelopen weekend liep een anti-azc demonstratie in Den Haag uit de hand. De actie was georganiseerd door Els Rechts, een organisatie die zich verzet tegen de komst van nieuwe asielzoekerscentra. Hun doel was om aandacht te vragen voor wat zij zien als een oneerlijke verdeling van asielzoekers over gemeenten en de druk die dit legt op veiligheid en leefbaarheid. Waar de middag begon als een demonstratie met die boodschap, eindigde de dag in rellen, brand en tientallen aanhoudingen.

Je kon zien hoe de sfeer langzaam omsloeg. Op het Malieveld verzamelden zich honderden demonstranten, met spandoeken en leuzen gericht tegen het huidige asielbeleid. Daarbij waren duidelijk twee groepen te onderscheiden: vooraan bij het podium stond een groep die rustig en kalm naar de toespraken luisterde, terwijl iets verderop een grotere groep aanwezig was waarin opvallend veel supporters van verschillende voetbalclubs zaten. Het verschil in houding tussen beide groepen was zichtbaar: waar de eerste vooral luisterde en de sfeer relatief rustig bleef, was er bij de tweede groep meer energie en een stukje onrustiger

Lange tijd bleef de situatie gespannen maar beheersbaar. Dat veranderde op het moment dat een deel van de demonstranten de A12 opliep. Vanaf dat punt leek de rust verdwenen en gingen agenten harder optreden, en met paarden en ME bussen richting de A12 gingen.

Een kantelpunt

Het was duidelijk dat dit het kantelpunt was: waar de politie eerder vooral aanwezig was om te begeleiden, sloegen agenten nu merkbaar over op de aanval. Charges volgden, en de spanning in de menigte liep op. de stenen en vuurwerk gingen door de luch,t en Even later stond een politieauto in brand. De lucht vulde zich met een duidelijke geur van fakkels, verbrand plastic, rook, en benzine van de verbande politieauto.

Op X (voorheen Twitter) deden daarna geruchten de ronde dat de politieauto mogelijk expres op die plek was neergezet. Aanleiding daarvoor is dat het voertuig eerder betrokken was bij een zwaar ongeluk en volgens sommigen “toch al zo goed als afgekeurd” zou zijn geweest. Bewijzen voor die theorie zijn er niet, maar de speculatie laat zien hoe wantrouwen en emotie in de demonstratie meespeelden.

ME grijpt in

Na de eerste escalaties probeerden agenten de rust te herstellen. Op het Malieveld verscheen een massale linie van honderden ME-agenten, ondersteund door politiehonden. Tussen de demonstranten en de agenten zat een open ruimte van ongeveer tachtig meter. Op dat moment werd de demonstratie officieel ontbonden.

Wat volgde was hard optreden: er werd met vele patronen traangas geschoten en de menigte werd stukje bij beetje van het Malieveld verdreven. De demonstranten werden niet alleen uit elkaar gedreven, maar feitelijk de stad in gejaagd, waardoor de onrust zich verspreidde naar omliggende straten. Het was een krachtig omslagpunt: van een demonstratie op één vaste plek naar een chaotische situatie door heel Den Haag.

De balans opmaken

Volgens de politie zijn er uiteindelijk meer dan dertig mensen aangehouden voor onder andere openlijke geweldpleging en vernieling. Het officiële doel van de demonstratie protesteren tegen de komst van asielzoekerscentra raakte overschaduwd door de ongeregeldheden.

Na de ontruiming van het Malieveld werden de groepen demonstranten langzaam de stad in gedreven. Onder druk van charges, traangas en de massale politieaanwezigheid viel de menigte steeds verder uiteen. Er waren nog enkele kleinere incidenten in de omliggende straten, maar geen grote confrontaties meer. Een deel van de demonstranten besloot de dag af te sluiten in de Haagse horeca en bleef hangen voor een biertje.